Hoe leer je een puber communiceren?

“Hij vertikt het om te leren en jaagt met zijn brutale gedrag alle leraren tegen zich in het harnas.”

Een ontzettend innemende vriendelijke jongen, slim, grappig, eigenwijs, vlotte babbel… ontwapenend in hoe hij praat. Die gaat er wel komen later met al zijn kwaliteiten. Maar oef… vooralsnog komt hij niet ongeschonden de middelbare school door… en dat is een probleem.

De lessen zijn saai, de leraren zijn stom en dom, zijn klasgenoten zijn ook druk, dus waarom zou hij zijn best doen? Hij heeft er eigenlijk wel plezier in, hoe het nu gaat. Maar hij wil wel over dit jaar, dat dan weer wel.

Het weerbaarheidsspel voor pubers

Ik besluit het Weerbaarheidsspel in te zetten. Een ontzettend handig spel waarmee je leert dat je kunt kiezen hoe je reageert. En we hebben allemaal de keus welke manier we inzetten:

• Non-assertief > Je past je aan en bent voorzichtig, door verlegenheid of onzekerheid. Je geeft geen grenzen aan, geeft je mening niet en komt niet voor jezelf op, waardoor anderen over je grenzen gaan. Misschien voel je je ook slachtoffer. Je zwijgt en geeft achteraf kritiek.
• Assertief > je komt voor jezelf op en respecteert de ander. Je bent tevreden met jezelf en hebt een gepast zelfvertrouwen. Doelen bereik je zonder te kwetsen en zonder agressie uit te lokken. Je verstopt je niet en bent sociaal en expressief.
• Agressief > je bereikt je doel ten koste van anderen. Je reageert explosief, onvoorspelbaar, en vijandig. Vaak gebruik je scheldwoorden. Je kleineert andere mensen en geeft anderen geen gelegenheid iets uit te leggen. Eigenlijk heb je vooral kritiek op anderen.
• Elegant weerwoord geven of elegant je zin krijgen > dit is waar je de puber wilt hebben: het is een combinatie van assertiviteit én een bruggetje naar je gesprekspartner. Begrip tonen voor het standpunt van de ander, of een compliment geven, in elk geval íets dat zorgt dat de ander zich gezien en gehoord voelt.

Nadat we elk van de manieren kort besproken hebben, leggen we ze elk op een andere plek op de vloer. En vervolgens gaan we aan de hand van kaartjes lopen langs de vier manieren. Zo ontdekt een kind wat er bij elke manier anders is in je houding, stem, toon en woorden. Hoe klinkt je stem als je non-assertief praat? En als je agressief praat? Wie van je klas herken je in deze vorm? Wanneer is deze vorm vooral handig? Gebruik je thuis andere manieren dan op school? Wat zou je doen als…

Alleen al het feit dat ze snappen dat ze slim kunnen kiezen, en dat ze kunnen oefenen in al deze manieren, verbreedt hun blik.

Wat wil je bereiken?

En dan is de vraag wat je wilt bereiken met je gedrag. En of jouw manier van reageren daaraan bijdraagt.

Misschien heb je het gevoel dat je er niks aan kan doen, dat je vaak boos reageert. Maar het kan zijn dat je dan gewoon nog moet leren wat beter met je irritaties om te gaan. Of je moet beter leren je grenzen te voelen, zodat je op tijd een seintje geeft. En als je vaak over je heen laat lopen, moet je misschien oefenen om soms wat agressiever te reageren.

Eigenlijk moet deze puber in mijn praktijk een keuze maken: zit ik hier om mijn klas te vermaken, en leraren te irriteren, is dat hoe ik wil dat mensen mij zien? Helpt me dat? Prima dan. En hoe zorg ik dat ik dan toch goede cijfers blijf halen?

En zou het niet handig zijn als je wat meer credits opbouwt bij je leraren? Je weet maar nooit of het ooit handig is… je zal maar een bespreekgeval zijn aan het einde van het schooljaar. Of je leraar is in dubio of je een 5 of 6 moet krijgen voor een presentatie. Het kan nooit kwaad als je dan wat meer gunfactor hebt…

Aan hem dus de keuze…

Wil je meer weten over de werking van dit spel? Of over groepstrainingen die ik aan pubers geef over dit onderwerp? Neem dan even contact met mij op!

Meer lezen? Lees ook mijn blogs over: